De opleiding van de gespecialiseerde verpleegkundige

Kies je eigen specialisatie

De opleiding van de gespecialiseerde verpleegkundige krijgt vormt door het advies van de Federale Raad voor Verpleegkunde.

‘We hebben de keuze opengehouden: elke specialisatie is mogelijk. Je zal als verpleegkundige – als de wetgever het advies van de Federale Raad voor Verpleegkunde (FRV) volgt – onbeperkt kunnen kiezen uit het aanbod waarin jij je wilt specialiseren.’ Aan het woord is Karen Vansteenkiste, opleidingsverantwoordelijke bachelor verpleegkunde en banaba pediatrie en neonatologie aan de UCLL, lid van de werkgroep Kinderverpleegkundigen NVKVV en lid van de FRV. Karen nam deel aan de werkzaamheden van de werkgroep van de FRV die de opleiding van de toekomstige gespecialiseerde verpleegkundige onder de loep nam. Die werkgroep was samengesteld uit Vlaamse, Waalse en Duitstalige verpleegkundige vertegenwoordigers vanuit het werkveld, het onderwijs en de Vlaamse Hogescholenraad (VLHORA). Het NVKVV werd ook vertegenwoordigd door Diego Backaert, zelfstandig verpleegkundige wondzorgspecialist en lid van de werkgroep Thuisverpleegkundigen en Diabetesverpleegkundigen NVKVV.

Het verpleegkundig landschap

Het verpleegkundige landschap kende de laatste jaren grote evoluties en grondige wijzigingen. De bacheloropleiding werd een vierjarige opleiding van 240 ECTS (European Credit Transfer System) sinds het academiejaar 2016-2017. In juni 2020 zullen de eerste studenten van deze vernieuwde opleiding afstuderen. Het instituut voor functieclassificatie (IFIC) heeft verpleegkundige functies beschreven, ondergebracht in functiecategorieën per dienst en hier loonschalen aan gekoppeld. Daarnaast ontvangen de nieuwe aanvragen voor de bijzondere beroepstitels en -bekwaamheden (BBT’s en BBK’s) niet langer een premie voor hun specialisatie. In de komende jaren zullen, door de kwaliteitskaderwet van 22 april 2019 en in het kader van levenslang leren, de specificaties voor een elektronische portfolio per zorgverlener concreet vorm krijgen.

Door al die factoren heeft het verpleegkundig landschap nood aan verdere definiëring van de verpleegkundige functies wat de opleiding betreft. De functie- en competentieprofielen van alle verpleegkundige functies werden reeds door de FRV uitgewerkt: zorgspecialist (HCA), verpleegkundige, gespecialiseerde verpleegkundige, verpleegkundig consulent, de verpleegkundig specialist en de verpleegkundig klinisch onderzoeker. In deze adviesronde nu werd de definiëring van de gespecialiseerde verpleegkundige zowel op het gebied van opleiding als van werkervaring onder de loep genomen.

Onderwijs en werkervaring

Het functie- en competentieprofiel van de gespecialiseerde verpleegkundige werd in 2017 goedgekeurd in de FRV. Karen: ‘Nu volgde de bepaling van de opleidingsvereisten en de werkervaring. We zijn het overleg in de werkgroep van de FRV gestart met een kennismaking van de verschillende opleidingen en tewerkstellingen van gespecialiseerde verpleegkundigen in de drie gemeenschappen van het land. De ontwikkeling van een lange termijnvisie die voldoet aan toekomstige noden stond voorop. Het volledige overleg, van de eerste vergadering tot de goedkeuring van het advies door de FRV, heeft ongeveer een jaar tijd gevraagd. We hebben alle opties in specialisaties open gehouden. Als verpleegkundige zal je dus kunnen kiezen wat jouw specifieke interessedomein is, waarin je wenst te specialiseren, en word je niet meer beperkt door de lijst van BBT’s en BBK’s. Wil jij je bijvoorbeeld specialiseren in kinderoncologie, dan volg je opleiding in beide domeinen, in pediatrie en in oncologie.

De uitwerking van de nieuwe vervolgopleidingen is gestart met als doel sterke bijscholingen te ontwikkelen. De noden van het werkveld worden gehoord en meegenomen in het verhaal. De hogescholen zitten ook samen om de vervolgopleidingen te bespreken en te zoeken hoe we levenslang leren zo sterk mogelijk op de kaart kunnen zetten.’

Om een erkenning als gespecialiseerde verpleegkundige aan te vragen dien je naast de onderwijscomponent van minimum 20 ECTS of studiepunten ook 2 jaar relevante werkervaring aan te tonen. De modaliteiten om de erkenning aan te vragen moeten nog verder uitgewerkt worden.

Opleiding en levenslang leren

Karen: ‘Volgend academiejaar zal je nog kunnen inschrijven in de huidige banaba’s met specialisatierichtingen voor verpleegkundigen die rechtstreeks gekoppeld waren aan de BBT’s. Wat het onderwijs nadien zal aanbieden, is onderwerp van verder overleg met dit advies van de FRV als basis.’ Dat advies stelt voor om de opleiding tot gespecialiseerde verpleegkundige modulair te organiseren. De student kan verschillende deelmodules combineren voor een totaal van minimum 20 ECTS. De deelmodules kunnen zowel uit een theoretische component als uit een klinische / stagecomponent bestaan. De stage kan deels doorgaan op de afdeling waar de verpleegkundige werkt als die in lijn ligt met de specialisatie maar mag zich daar niet toe beperken. Op het einde van elke deelmodule volgt er een examen. De opleidingsmodules worden uitgewerkt in samenspraak met de onderwijsinstellingen.

Daarnaast stelt het advies dat gespecialiseerde verpleegkundigen minimum 60 uur vorming per vier jaar volgen om hun functie/statuut van gespecialiseerde verpleegkundige te behouden. Die permanente bijscholing wordt aangetoond in hun portfolio.

Normen en vergoeding

Indien de wetgever het advies van FRV volgt, zullen normeringen van zorgprogramma’s die gebaseerd zijn op BBT en BBK, aangepast moeten worden. Het advies van de FRV vraagt ook aan IFIC een aanpassing om de functie ‘referentieverpleegkundige’ op niveau 15 toe te wijzen aan gespecialiseerde verpleegkundigen. Dat alles toont hoe zeer de verpleegkunde een beroep in volle evolutie is.

Author: Els Put