Up-to-date

Vlak voor de zomer bracht journaliste Sofie Peeters het boek ‘Het vrouwenlijf en wat we er niet over weten’ uit. Daarin bespreekt ze gendersensitieve zorg en de gevolgen ervan op vrouwen. Medisch onderzoek is namelijk eeuwenlang afgestemd geweest op het mannelijk lichaam, waardoor over aandoeningen die vaker bij vrouwen voorkomen minder geweten is. Denk maar aan migraine, menopauze, hartfalen, endometriose, depressie, ADHD en multiorgaanaandoening. Sofie Peeters interviewde zeven BV’s (Evy Gruyaert, Lieve Blancquaert, Cathérine Ongenae, Uwe Porters, Evangeline Agape, Ahlaam Teghadouini en Elisabeth Lucie Baeten) over hun persoonlijke zoektocht naar de juiste diagnose en de impact ervan op hun leven en op de relatie met hun lichaam.

Vlaams minister voor Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Hilde Crevits ging in april op huisbezoek bij de 88-jarige Frans in Avelgem. Hij is een van veertig zorgvragers die met zijn team van zorgverleners Alivia zal uittesten. Deze zorgplanningstool moet een hulpmiddel zijn om zorg en ondersteuning in complexe zorgsituaties op een innovatieve manier te organiseren: doelgericht, vanuit de wensen en noden van de patiënt, en met een intense samenwerking tussen zorgverleners en welzijnswerkers.

Alivia is een innovatieve digitale tool waarmee een zorgplanning en zorgberichten opgemaakt en gedeeld worden over zorg- en welzijnssectoren heen. Voor het eerst hebben de zorgvrager en zijn mantelzorger niet alleen volwaardig toegang, ze hebben zelf de aansturing en controle over de tool. Tegelijk stimuleert Alivia een andere manier om de zorg te organiseren door te vertrekken van de levensdoelen van de patiënt. De ontwikkeling van de tool is een actie uit het hervomingstraject dat de Vlaamse overheid in de eerstelijnsgezondheidszorg uitvoert en dat ook de oprichting van de eerstelijnszones en de zorgraden inhield.

Twee proefprojecten van 6 maanden

Een eerste versie van Alivia werd ontwikkeld door het Departement Zorg. Twee proefprojecten in Zuid-West-Vlaanderen en Antwerpen zullen het platform voor de eerste keer uittesten in echte zorgsituaties en met hun feedback de verdere ontwikkeling mee vorm geven. De testpersonen zijn mensen met uiteenlopende en vaak gecombineerde zorg- en welzijnsproblemen zoals chronische aandoeningen, ouderdomsziekten of mentale of sociale problematieken. Ook mensen in een palliatief zorgtraject doen mee.

In deze proefprojecten testen ze de vijf basismodules van Alivia uit, noodzakelijk om een doelgerichte zorgplanning op te stellen en uit te voeren:

• levensdoelen formuleren die voor de persoon het belangrijkste zijn en waar het hele zorgplan zich uiteindelijk op zal richten
• zorg- en ondersteuningsdoelen opstellen
• een zorg- en ondersteuningsteam samenstellen
• zorg- en ondersteuningstaken opslijten en duidelijk toewijzen
• communicatie bevorderen met een digitaal zorgschrift

In de testfase wordt meteen ook bekeken welke impact en meerwaarde Alivia heeft in het doelgericht organiseren van zorg.

De planningscommissie publiceerde verschillende rapporten met betrekking tot de verpleegkundigen op zijn website.

Je vindt er onder andere het PlanKad-rapport ‘Verpleegkundigen op de arbeidsmarkt 2019-2021’ dat al eerder was gepubliceerd. Daarnaast raadpleeg je er ook enkele scenario’s:

• Basisscenario’s: ‘Verpleegkundigen – De workforce in 2046: basisprojectie uitgaande van de reële instroom tot 2022’
• Alternatieve scenario’s: ‘Verpleegkundigen – De workforce in 2046: alternatieve projecties op basis van de reële instroom tot 2022’

Interessante cijfers en studies

Naast het rapport en de voorgestelde scenario’s staan nog boeiende studies en cijfers online. Zoals de ‘Studie IM Associates Horizon scanning en kwantificeringsmodel voor het verpleegkundige beroep’. Ook de gedetailleerde jaarlijkse statistieken van 2023 raadpleeg je op de website.

Sinds april bestaat een gloednieuwe website waarop mensen hun ervaringen met zorginstellingen kunnen delen: waarderingsplatform.be. Het gaat over woonzorgcentra, maar ook over kinderopvanginitiatieven, instellingen in de gehandicaptenzorg en jeugdhulpvoorzieningen. Zowel gebruikers als bezoekers kunnen aan de hand van scores en inhoudelijke feedback hun waardering uiten over de dagelijkse werking.

Waarderingsplatform.be geeft gebruikers en hun omgeving een publieke stem in de waardering van zorgorganisaties. Het creëert meer transparantie en informatie over de zorg en ondersteuning. De interactie tussen de gebruikers en de organisaties stimuleert een kwaliteitsverbetering waar mogelijk. Het platform wordt beheerd door een samenwerkingsverband van organisaties, zoals de Gezinsbond en de Vlaamse Ouderenraad, dat instaat voor een onafhankelijke eindredactie op de geplaatste waarderingen. Zo wordt gegarandeerd dat er geen persoonsnamen worden vermeld, er respect is voor andere gebruikers en organisaties, en er geen valse informatie wordt verspreid.

Momenteel zit het project in een pilootfase waarin 65 organisaties het platform vrijwillig testen. Na evaluatie kan het verder uitgerold worden. Ongeveer 150 organisaties hebben al interesse getoond. Het waarderingsplatform kwam tot stand in samenwerking met het Departement Zorg, het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap en het Agentschap Opgroeien.

• Ontdek het Waarderingsplatform

De regionale netwerken zijn het bruisende hart van NETWERK VERPLEEGKUNDE. De lokale verankering en het engagement van de bestuursleden verzekeren onze werking. We zijn letterlijk een netwerk van gedreven verpleegkundigen, die elkaar ondersteunen en motiveren. Of je nu werkt in een bedrijf, ziekenhuis, woonzorgcentrum of in de thuisverpleging: in onze regionale netwerken kan je sowieso je ei kwijt. Luc Heirstrate en Peter van Rosendaal van het Regionaal netwerk Antwerpen delen hun ervaring.

“Een regionaal netwerk is een brug tussen de verpleegkundige en NETWERK VERPLEEGKUNDE”, legt Luc Heirstrate, bestuurder van het Regionaal netwerk Antwerpen, uit. “Vroeger ontstond die brug tijdens fysieke samenkomsten. Vandaag boren we ook andere kanalen aan om contact te leggen met onze leden, zoals sociale media en webinars. Want onze werking is altijd bottom-up en vertrekt vanuit de leden zelf.”

Contact en expertise

De belangrijkste taken van de regionale netwerken zijn verpleegkundigen met elkaar in contact brengen tijdens inspirerende events, en kennis en expertise delen en verspreiden in een zo breed mogelijke context. Door te luisteren naar de noden en vragen van het werkveld functioneert zo’n regionale netwerk als een laagdrempelig aanspreekpunt. Luc: “Het is belangrijk om zichtbaar en bereikbaar te zijn. Daarom organiseren we in Antwerpen enkele fysieke events. Zo was er in mei een uiteenzetting over de nieuwe wetgeving. In het najaar staat opnieuw iets op stapel. We hopen dit de komende jaren uit te breiden, want ons netwerk was wat stilgevallen sinds de pandemie.”

Engagement gezocht

Om de netwerken een nieuwe adem te geven, zijn ze op zoek naar geëngageerde bestuursleden zoals Luc en Peter van Rosendaal. Peter: “Luc heeft me destijds warm gemaakt om in het regionale netwerk actief te worden. Vandaag ben ik al zes jaar bestuurslid en het heeft me heel wat kennis en contacten opgeleverd. Daarom blijf ik me ervoor inzetten, door events te organiseren, het netwerk uit te bouwen en te ondersteunen, en bezig te zijn met de communicatie. Die vier werven zijn de fundamenten van onze werking.”

Blijf je graag op de hoogte over de nieuwste ontwikkelingen in de verpleegkunde? Kijk je met plezier over het muurtje om te zien waar je collega’s in andere organisaties mee bezig zijn? En krijg je energie van contacten leggen en kennis delen? Dan is een regionaal netwerk vast iets voor jou. Elke regio heeft zijn eigen netwerk, waar jij lid van kan worden. Ontdek hier bij welk netwerk jij kan aansluiten.

Eind april werden de nieuwe leden van de raad van bestuur van NETWERK VERPLEEGKUNDE verkozen. Acht personen stelden zich kandidaat voor zes plaatsen. Een mooi bewijs dat we als netwerk een bruisende organisatie zijn met enthousiaste leden. De volgende kandidaten werden verkozen als nieuw lid:

• Inge Luts
• Benjamin Willaert
• Ruth Ieven
• Birgit Van Wambeke
• Micheline Lefèvre
• Veerle Schoeters

Voor de vorige zes bestuurders zat hun maximale mandaat van acht jaar erop. NETWERK VERPLEEGKUNDE wil hen nogmaals bedanken voor hun engagement over die periode. We namen afscheid van:

• Jan Ampe
• Kurt Surmont
• Anne De Bièvre
• Kurt Vandenbussche
• Bram Claeys
• Ivan Bauwmans

Enorm bedankt vanwege alle collega’s.

Op 25 mei 2024 werd het naambord van de Zuster Jules-Marie Heymansstraat ingehuldigd op de vernieuwde Hertogensite in Leuven, alsook een herdenkingsplaat voor ‘de school van zuster Jules-Marie’ op de Kapucijnenvoer. Beide borden zijn een eerbetoon aan de pionier van de verpleegkunde in België. Meer weten over deze Belgische verpleegkundige? Je leest er alles over in het boek van historicus Luc De Munck, voorzitter van de werkgroep geschiedenis verpleegkunde van NETWERK VERPLEEGKUNDE, en op onze website.

Seksueel en intrafamiliaal geweld is ook in België een belangrijk volksgezondheidsprobleem. Ongeacht leeftijd, gender, seksuele oriëntatie, achtergrond en opleidingsniveau kan iedereen op een dag geweld meemaken. Dat kan een zeer grote impact hebben op de fysieke, psychische, seksuele en reproductieve gezondheid van slachtoffers, maar ook van hun omgeving. Daarom lanceert de overheid een nieuwe campagne: Operatie Alert. Daarmee leren zorgverleners signalen van seksueel en intrafamiliaal geweld, en vrouwelijke genitale verminking herkennen en bespreken.

Operatie Alert biedt ziekenhuismedewerkers een brede waaier aan gratis opleidingen en tools, die helpen de vicieuze cirkel van geweld te doorbreken. Op operatiealert.be vind je e-learnings, instrumenten, flowcharts en checklists rond vijf thema’s:

• Wat zijn verschillende vormen geweld en wat zijn de gevolgen?
• Hoe communiceer je bij en over geweld?
• Zelfzorg
• Wat houdt holistische en traumasensitieve zorg in na geweld?
• Hoe bied je diversiteitssensitieve zorg voor specifieke kwetsbare groepen?

De Federale Raad voor Verpleegkunde (FRV) bracht op verzoek van de Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid Frank Vandenbroucke een advies uit over de gespecialiseerde verpleegkundige. De FRV heeft een lijst opgesteld van gespecialiseerde verpleegkundigen en van de zorgcontext waarin deze zorgprofessionals moeten worden opgenomen.

De gespecialiseerde verpleegkundige is een verpleegkundige verantwoordelijk voor algemene zorg die een bijkomende opleiding gevolgd heeft in een specifiek zorgcontext, en hierdoor bevoegd is om zijn praktijk uit te oefenen als deskundige in een gespecialiseerd domein. Deze nieuwe context van verpleegkunde wordt gekenmerkt door de groeiende complexiteit van zowel intra- als extramurale beroepsuitoefening en de noodzaak aan interdisciplinaire samenwerking.

Ze worden ingedeeld in een van de zes zorgcontexten die worden aanbevolen in een gezamenlijk advies van de Federale Raad voor Verpleegkunde (2023-04 van 14 maart 2023) en van de Technische Commissie voor Verpleegkunde (2023-05 van 30 maart 2023) betreffende de zorgladder. Zo zijn er gespecialiseerde verpleegkundigen in:

• acute en kritieke zorg
• chronische zorg
• zorg voor kind en gezin
• zorg voor de oudere
• geestelijke gezondheidszorg
• transversale zorg

Lees het volledige advies hier.

Psychofarmaca worden verontrustend vaak gebruikt. Een op vier Belgen nam in 2022 ten minste één psychofarmacon. Om gezondheidsprofessionals te ondersteunen ontwikkelde de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu in samenwerking met expertengroep BelPEP (Belgisch Psychotropics Experts Platform) een gloednieuwe portaalwebsite met nuttige en evidencebased informatie over het onderwerp.

Gezondheidsprofessionals spelen de belangrijkste rol in een bewust gebruik van psychofarmaca. Hun taak is ruimer dan de diagnosestelling en het voorschrijven van de medicatie. Je hebt ook de verantwoordelijkheid om het gebruik ervan nauwgezet op te volgen en patiënten voldoende te informeren, sensibiliseren, motiveren, ondersteunen en waar nodig door te verwijzen. Daarom ontwikkelde de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu in samenwerking met expertengroep BelPEP (Belgisch Psychotropics Experts Platform) een gloednieuwe portaalwebsite. Daarmee heeft elke zorgverlener toegang tot betrouwbare, recente en evidencebased bronnen over het voorschrijven, het gebruik, de aflevering en de opvolging van psychofarmaca. De website kwam tot stand met de ondersteuning van de beroepsorganisaties Domus Medica, SSMG, APB, UPPCF en de VVKP.